Tšweletšo ya kgwebo ya ditlolwane tša go lewa e goletše godimo go feta makga a 30 go tloga ka 1978 le shiitake (Lentinus edodes) e dirago go fihla go ka ba 22% ya ditlolwane tš lefase. Mehuta ye mengwe ya ditlolwane tše bohlokwa e akaretša dikgetla, tlolwane ya konope le e botsothwa (Agaricus spp) enoki le ditlolwane tša go lewa ya mouta wa jeli (Auricularia spp). Mehuta ye ya ditlolwane tše hlano di dira 85% ya ditlolwane tše di bjetšwego mo lefaseng.
Ka ntle le go bjalwa sedirišwa sa dijo se bohlokwa seo di ka ba le seabe go tšhireletšego ya dijo, tšweletšo ya tlolwane gape ke tšhomišo ye e gabotse ya go šoma ga ditšweletšwa tša ka thoko tša temothuo bjalo ka manyoro a dikgogo le furu ya korong.
Ditlokwane ke mothopo wa dijo wa dikotla o o ka šomišwago bjalo ka kemedi ya nama gape e na le mehola ya mentšhi ya maphelo le kalafi. Godimo ga moo, ka morago ga tšweletšo ya ditlolwane tšeo di šomišwago ke bofase (manyoro a tlolwane) e swanetše bjalo ka monontšha wa mabu ka baka la bokgoni bja yona bja go oketša dibolang ka mabung.
Tlolwane ke Eng
Ga se phoofolo gape ga se sebjalo, ditlolwane ke tša bokgoši bja ditwatši. Ditlolwane ke nama ya mmele wa thito ya mouta, sekhurumelo le maswafohlapi eupša gape di ka akaretša le mehuta ye e itšego ye e senago thito. Ditlolwane di mela mo godimo ga tlolwane yeo e šomišwago bjalo ka mothopo wa dijo ka ge e se na setalafatši gomme e ka se kgone go tšweletša dijo tša yona go swana le sebjalo.
Ditlolwane ka moka di tšweletša mašobana (goba ‘dipeu’) tšeo di phatlalatšwago ke moya, mola ditlolwane ka moka go tloga fao di butšwa bjalo ka ge e gola ka bofaseng bja manyoro. Ka lešokeng, bofase bjo e ka ba kota ya go bola, eupša ka dipolaseng tša ditlolwane tša kgwebo, bofase bjo ke manyoro.
Tšweletšo ya Ditlolwane ya Lefase
China ke motšweletši o mogolo wa lefase (le bareki) ba ditlolwane ka go feta dimilione tše 5 tše di tšweleditšwego ngwaga wo mongwe le wo mongwe. Italy (ditone tše 761 000), Amerika (USA) (ditone tše 390 000), Netherlands (ditone tše 301 000) le Poland le batšweletši ba bangwe ba bonagalago.
Aforika Borwa e tšweletša ditone tše 21 000 ka ngwaga (2018) ka seripagare sa batšweletši ba ditlolwane ka Gauteng, 28% ka Kapa Bodikela, le 17% ka KwaZulu-Natala. Ditlolwane tše dingwe tša ka Aforika Borwa di romelwantle ga naga, kudu go ya dinageng tša boagelani go swana le Namibia le Mauritius.
Histori ya Temothuo ya Tlolwane ka Aforika Borwa
Polasa ya mathomo ya ditlolwane ka Aforika Borwa e be e ka ba yeo ya ngaka ya malwetši a basadi Ngaka Charles Kark ka lefelong leo lehono e lego bogare bja Sandton. Go bolela nnete, letamo leo le kitimago ka gare ga phaka ye tala ka bogaregn bja Johannesburg bja kgwebo e sa šupja bjalo ka ‘Moela wa Silibera’ leina la polasa ya ditlolwane le go tsentšha bolekaneng tšeo di bego di šoma botse ka bo-1950 le ka bo-1960. Ka morago e be ya rekišetšwa Tiger Brands go tloga fao Tongaat Mushrooms yeo ka nako yeo e be e šetšego e tswakile Denny Mushrooms.
Mokgatlho wa Balemirui ba Ditlolwane ka Aforika Borwa (SAMFA) ye e hlomilwego ka 1984 gomme e šomiša ditšhelete tša boleloko ka dinyakišišong le papatšo.
Translated by Lawrence Ndou